Ik sta hier, in totale verbijstering, als hoofd van de afdeling waar Eelco Visser de afgelopen 15 jaar gewerkt heeft.

Ik wil U graag iets vertellen over de betekenis van Eelco, als wetenschapper, als docent, en als mens.

Eelco en ik leerden elkaar kennen in 1992, dertig jaar geleden.

Ik was toen halverwege mijn promotie in Amsterdam, en werkte in de groep van Paul Klint. Eelco studeerde toen in Amsterdam, en volgde colleges bij Paul. Die inspireerden hem zo dat hij zich aansloot bij Pauls groep om daar eerst af te studeren en later te promoveren.

Eelco en ik hadden al snel een klik. We hadden uitgebreide discussies over onderzoek. De details doen er niet toe, en tot een echt resultaat hebben ze niet geleid. Maar dertig jaar later herinner ik me nog steeds de inhoudelijke drive, de wens om een probleem écht te snappen, het gevoel samen met iets héél belangrijks bezig te zijn, en natuurlijk Eelco’s vasthoudendheid.

Diezelfde drive heeft Eelco dertig jaar vast weten te houden. Zoals hij mij wist te inspireren, heeft hij jaar in jaar uit zijn studenten, zijn promovendi, en zijn internationale collega’s aan zich weten te binden — altijd vanuit de inhoud, en altijd vasthoudend.

Mede hierdoor was Eelco’s onderzoek van het hoogste internationale niveau. Laat ik dit illustreren aan de hand van een prijs die hij in 2020 ontving: een zogenaamde “Most Influential Paper” Award. Zo’n prijs krijg je pas als je artikel 10 jaar na publicatie de meeste invloed gehad bleek te hebben.

Eelco kreeg die voor zijn artikel uit 2010 over Spoofax, met promovendus Lennart Kats. Eelco was hier, terecht, heel trots op. Zó trots, dat hij er een (lange) blog post over heeft geschreven, getiteld Een korte geschiedenis van de Spoofax taalwerkbank.

Deze “korte geschiedenis” begint in 1993 bij Eelco’s promotieonderzoek in Amsterdam. Vervolgens legt Eelco zijn reis uit, van Portland als postdoc, via Utrecht als universitair docent, naar Delft als hoofddocent en hoogleraar. Elk van deze tussenstops levert bouwstenen op voor het winnende paper uit 2010. En vervolgens gaat Eelco’s “korte geschiedenis” door: Hij beschrijft wat zijn groep in die tien jaar na het paper heeft gedaan, en wat voor moois hij nog in petto heeft voor de tijd die komen gaat.

Wat mij betreft is deze “korte geschiedenis” Eelco ten voeten uit:

• visionair, jaar in jaar uit werkend aan bouwstenen die allemaal bij elkaar horen
• systeem-gedreven, met werkende software systemen waar hij het liefst zelf aan meeprogrammeert
• in team verband, samen met zijn promovendi, postdocs, engineers, studenten, en talloze internationale collega’s.

Deze korte geschiedenis laat ook iets zien over de internationale dimensie van Eelco’s werk. Hij was zeer actief, en geliefd, binnen internationale organisaties zoals IFIP en ACM SIGPLAN. Het lukte hem om het top-congres SPLASH voor het eerst naar Europa te halen.

En natuurlijk had Eelco een visie hoe het beter kon: Al die congressen die hun web site in elkaar liepen te knutselen: dat moest efficiënter kunnen. En dus, in lijn met zijn systeem-filosofie, ontwierp hij het CONF systeem dat nu al tien jaar in de lucht is. En wist hij honderden congressen te overtuigen zijn systeem, tegen betaling, te gebruiken.

Ook op het gebied van onderwijs had Eelco een visie, en wist hij die te realiseren. Programmeeronderwijs moest beter, vond hij, en dus ontwierp hij een systeem, WebLab, dat nu ook al bijna 10 jaar in de lucht is. En ook hier wist hij talloze docenten te overtuigen zijn systeem te gebruiken.

Daarnaast had Eelco een goed doordachte mening over welke vakken in een opleiding informatica thuis horen. Toen wij ons curriculum moesten herzien, was Eelco de perfecte kandidaat om de bijbehorende commissie voor te zitten. Eelco deed dit met verve, rustig en vasthoudend, redenerend vanuit onderwijskundige principes om geschillen te beslechten. Het resultaat staat als een huis.

Voor Eelco’s onderwijs geldt wat Willem-Paul Brinkman in het online condoleance register schreef: “Zonder het misschien te beseffen, zullen vele generaties Delftse studenten profiteren van zijn onderwijsinnovaties.”

Eelco was trots op zijn “Programming Languages Group“. Hij heeft die uit het niets opgebouwd tot een internationale topgroep. Hij zorgde goed voor zijn mensen, en streed voor de beste apparatuur en werkplekken. Als lid van het management team van de afdeling, zette hij zich in voor informatica in de volle breedte, op facultair en universitair niveau. Ook landelijk was hij actief, onder meer in de Nederlandse Vereniging voor Software Engineering VERSEN.

En hoe kreeg Eelco dit allemaal voor elkaar? Wat was zijn geheim?

Misschien vond Eelco (een beetje) weerstand eigenlijk wel leuk. Hij was niet bang tegengas te geven: hij had tenslotte goed nagedacht over zijn mening. En hij vond het prima tegenstand te krijgen: dat was een teken dat hij goed op weg was de status quo te doorbreken.

Misschien vond niet iedereen dit altijd even makkelijk. Maar Eelco was ook heel vriendelijk, en zeker bereid van mening te veranderen.

En, Eelco was ook geduldig: Grootse veranderingen kosten tijd. Als hij zag dat hij onvoldoende medestanders had kon hij wachten. Of, onder de radar, alvast klein beginnen om zijn eigen plannen toch in gang te zetten.

Wat zullen we Eelco missen in Delft. Het visionaire, het dwarse, de focus op de inhoud, de liefde voor het vak, de vasthoudendheid, en de aandacht voor student en collega: juist dat hebben we nodig in Delft.

Ik wil afsluiten met een paar woorden naar aanleiding van Corona en de lockdown. De afgelopen twee jaar hadden Eelco en ik wekelijks contact, vooral binnen het management team van de afdeling, maar ook vaak 1-op-1, allemaal online, vanuit huis. We bespraken het reilen en zeilen van de afdeling, en de impact van Corona. Over één ding waren we het eens: Meer thuis zijn, meer zien van je kinderen, meer doen met het gezin: dit hebben we allebei als een geschenk ervaren.

Door de lockdown weet ik niet wanneer ik Eelco voor het laatst echt gezien heb. Ik denk dat het 14 oktober was, bij de promotie van Arjen Rouvoet. Dat was een mooie dag, en zo herinner ik me Eelco graag: Wetenschap van het hoogste niveau, internationale collega’s in inhoudelijk debat, een cum laude promotie, en Eelco gelukkig, stralend temidden van zijn PL groep.

Lieve familie, vrienden, collega’s, allemaal: We zullen Eelco zéér missen. Iedereen van ons heeft zijn of haar eigen, prachtige herinneringen aan Eelco. Vandaag is een dag om daaraan vast te houden, en om die herinneringen met elkaar te delen.

Ik wens u allen, en in het bijzonder de familie, alle sterkte toe.